Het kiezen van de juiste slijpsteen kan verwarrend zijn, vooral omdat slijpstenen in verschillende korrelgroottes (grits) komen, die elk een specifieke functie hebben. De korrelgrootte bepaalt hoeveel metaal er van een mes wordt verwijderd en hoe fijn de afwerking zal zijn. In dit artikel duiken we in op het belang van de korrelgrootte, de verschillende grofheden en hun toepassingen, en hoe je de beste slijpsteen voor jouw messen kiest.
Wat is korrelgrootte (grit) en hoe werkt het?
De grofheid van een slijpsteen wordt uitgedrukt in korrelgrootte, of “grit”. Deze korrelgrootte verwijst naar de grootte van de slijpkorrels in de steen. Hoe hoger de korrelgrootte, hoe fijner de steen en hoe minder materiaal er wordt verwijderd. Korrelgrootte is dus een cruciale factor bij het slijpen.
Grofheden worden onderverdeeld in verschillende categorieën, die elk hun eigen toepassingen hebben:
De verschillende grofheden van een slijpsteen (wetsteen)
Grof (240 – 800 grit)
Voor reparaties en verwijderen van bramen. Een zeer grove slijpsteen (240-800 grit) is ontworpen voor het herstellen van beschadigde messen. Deze stenen halen snel veel metaal weg, waardoor je er gemakkelijk grote beschadigingen kunt verwijderen, zoals scheuren of bramen (beschadigingen, niet te verwarren met het fruit!). Ze zijn ideaal voor het maken van een volledig nieuwe snijkant of het repareren van een beschadigde rand. Deze stenen worden minder vaak gebruikt voor reguliere slijptaken, omdat ze het mes snel slijten.
Medium (1000 – 3000 grit)
Voor regelmatig onderhoud en scherpte. Slijpstenen met een korrelgrootte van 1000-3000 grit zijn ideaal voor het opfrissen en onderhouden van messen die al een snijkant hebben. Deze medium grofheid verwijdert minder metaal, maar maakt de snijkant aanzienlijk scherper. De meeste keukenmessen en gereedschappen kunnen met deze korrelgrootte effectief worden onderhouden. Dit is een van de meest populaire grofheden, omdat het zorgt voor een goede balans tussen scherpte en duurzaamheid van het mes.
- Toepassing: Onderhoud en scherp maken van botte messen zonder ze te slijten.
- Voordeel: Creëert een scherpe, werkbare rand zonder overmatig materiaal te verwijderen.
- Nadeel: Niet geschikt voor polijsten of ultrafijne afwerking.
Fijn (3000 – 8000 grit)
Voor een vlijmscherpe rand. Fijne slijpstenen (3000-8000 grit) worden gebruikt om een mes een gladde en zeer scherpe snijkant te geven. Ze worden vaak gebruikt na het slijpen met een medium steen om een precieze afwerking te bereiken. Met deze korrelgrootte krijg je een scherpe rand die ideaal is voor precisiesnijwerk. Voor keukenmessen die regelmatig worden gebruikt, is 3000-6000 grit vaak perfect, omdat het zorgt voor een erg scherpe snijkant.
- Toepassing: Fijn slijpen en polijsten van messen voor alledaags gebruik.
- Voordeel: Zorgt voor een gladde en nauwkeurige snijkant.
- Nadeel: Niet bedoeld voor het opbouwen van een snijkant op zeer botte messen.
Ultrafijn (8000+ grit)
Voor maximale precisie en polijsten. Slijpstenen met een korrelgrootte van 8000 grit of hoger worden beschouwd als polijststenen. Ze creëren een zeer gladde, gepolijste rand die bijna spiegelachtig is. Deze korrelgrootte wordt vaak gebruikt door professionals die extreem scherpe messen nodig hebben.
- Toepassing: Polijsten en afwerken van messen voor een maximale scherpte.
- Voordeel: Zorgt voor een extreem scherpe rand met een glanzende afwerking.
- Nadeel: Vergt herhaling om het mes goed scherp te houden
Hoe kies je de juiste grofheid?
De juiste korrelgrootte hangt af van de toestand van je mes en het gewenste resultaat. Hier zijn enkele richtlijnen:
- Voor reparaties: Kies een zeer grove korrel (80-400 grit).
- Voor het grove slijpwerk: Gebruik een grove korrel (400-800 grit) als je mes bot is en een nieuwe snijkant nodig heeft.
- Voor onderhoud: Medium stenen (800-2000 grit) zijn ideaal voor periodiek onderhoud van keukenmessen.
- Voor precisie: Fijne stenen (3000-6000 grit) geven een scherpe en gladde afwerking.
- Voor ultieme scherpte: Ultrafijne polijststenen (8000+ grit) zijn geschikt voor een gepolijste, ultrafijne snijkant.
Hoe gebruik je een slijpsteen (wetsteen)?
Wat heb je nodig?
– Een slijpsteen (bij voorkeur met twee korrelgroottes, bijvoorbeeld 1000/6000).
– Water (afhankelijk van de slijpsteen).
– Een antislipmatje of een houder voor de slijpsteen.
– Een vochtige doek of handdoek.
– Je koksmes.
Stap 1: Bereid de slijpsteen voor
Controleer of je slijpsteen water- of oliebestendig is. De meeste slijpstenen zijn waterstenen. Leg de slijpsteen ongeveer 10 tot 15 minuten in een bak met water totdat er geen luchtbelletjes meer omhoog komen. Dit voorkomt dat de steen uitdroogt tijdens het slijpen en zorgt voor een soepelere slijpbeweging.
Stap 2: Zet de slijpsteen stevig vast
Plaats de slijpsteen op een antislipmatje of in een houder. Zorg ervoor dat de slijpsteen niet beweegt tijdens het slijpen. Dit is belangrijk voor een gelijkmatig resultaat en voorkomt ongelukken.
Stap 3: Kies de juiste hoek
De ideale slijphoek voor koksmessen is meestal tussen de 15 en 20 graden. Je kunt een slijphoekhulpje gebruiken als je dit lastig vindt, maar met wat oefening krijg je de juiste hoek snel in de vingers.
Stap 4: Begin met de grove kant van de slijpsteen
Start met de grove kant (bijvoorbeeld korrel 1000) als je mes erg bot is. Houd het mes met een hand stevig vast bij het handvat en gebruik je andere hand om lichte druk uit te oefenen op het lemmet. Beweeg het mes in een vloeiende beweging over de steen, van de hiel naar de punt, alsof je een dun laagje van de steen probeert af te schrapen. Zorg ervoor dat het hele lemmet contact maakt met de steen.
Herhaal deze beweging 10 tot 15 keer per kant van het mes. Controleer tussendoor de scherpte door zachtjes met je duim over de rand te voelen (niet langs de rand om snijwonden te voorkomen).
Stap 5: Werk af met de fijne kant van de slijpsteen
Draai de slijpsteen om naar de fijne kant (bijvoorbeeld korrel 6000) voor het polijsten van het mes. Deze stap verfijnt de snede en zorgt voor een messcherpe rand. Herhaal dezelfde beweging als bij de grove kant, maar gebruik minder druk.
Stap 6: Reinig en droog het mes
Spoel het mes af onder stromend water om slijpresten te verwijderen en droog het grondig af met een schone doek. Laat de slijpsteen ook goed drogen voordat je deze opbergt.
Extra tips voor het gebruik van een slijpsteen (wetsteen):
– Regelmaat: Slijp je messen regelmatig om ze in topconditie te houden. Voor thuisgebruik is eens per maand meestal voldoende.
– Onderhoud: Gebruik een aanzetstaal tussen het slijpen door om de snede recht te houden.
– Veiligheid: Werk altijd in een goed verlichte ruimte en houd je vingers uit de buurt van de snijrand.
Met deze stappen zorg je ervoor dat je koksmessen altijd scherp en klaar voor gebruik zijn. Een goed onderhouden mes maakt koken niet alleen gemakkelijker, maar ook een stuk leuker!
Gebruik je een koksmes van carbonstaal? Check dan dit artikel ook even!
Tot slot
Bij het slijpen van jouw messen is het belangrijk om een goede balans te vinden tussen scherpte en duurzaamheid. Voor dagelijks gebruik kan een medium of fijne korrelgrootte vaak de beste resultaten geven. Voor speciale toepassingen, zoals professioneel gebruik of precisiewerk op Japanse messen, kan een ultrafijne polijststeen nuttig zijn.
Met de juiste slijpsteen en korrelgrootte ben je verzekerd van een scherpe, duurzame snijkant en optimale prestaties bij elke snijtaak!
